سربندی و راه اندازی الکتروموتور به صورت اصولی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های تکنسین‌های برق است. همانطور که احتمالاً مطلع هستید، راه اندازی الکتروموتور سه فاز با تک فاز متفاوت است و در هر کدام باید پارامترهای متفاوتی را در نظر داشته باشید. متداول‌ترین روش راه اندازی الکتروموتور سه فاز، استفاده از روش راه اندازی ستاره مثلث است.
در ابتدا باید شما بدانید که در هر الکتروموتور، دستگاه‌های سیم‌پیچ با جنس مس یا آلومینیوم وجود دارد که وقتی جریان برق وارد آن‌ها شود، موتور روشن خواهد شد.
انواع روشهای راه اندازی الکتروموتور سه فاز
در هنگام راه اندازی الکتروموتور سه فاز، جریان بسیار بیشتری از جریان نامی موتور به وجود می‌آید. این موضوع می‌تواند باعث آسیب رسیدن به مدارها شود. بنابراین راه اندازی صحیح آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
روشهای مختلفی برای راه اندازی موتور سه فاز وجود دارد تا بتوان از این شدت جریان کاست. از این روش‌ها می‌توان به روش راه اندازی مستقیم با استفاده از اینورتر اشاره کرد.
شما در این مقاله خواهید آموخت که چگونه این سیم پیچ‌ها را در یک الکتروموتور واقعی بیابید و از روش راه اندازی ستاره مثلت استفاده کنید.
|
تفاوت اتصال مثلث و ستاره |
|
|---|---|
| اتصال مثلث | اتصال ستاره |
| جریان خط ۳√ برابر جریان فاز است | جریان خط با جریان فاز برابر است |
| ولتاژ خط با ولتاژ فاز برابر است | ولتاژ خط ۳√ برابر ولتاژ فاز است |
| نقطه خنثی وجود ندارد | یک نقطه خنثی وجود دارد |
| به عایق‌بندی بیشتری نیاز دارد | به عایق‌بندی کمتری نیاز دارد |
| سرهای مخالف سه سیم پیچ به یکدیگر وصل می‌شوند | سر ابتدا و انتهای سه سیم پیچ به یکدیگر وصل می‌شوند |
| موتور بیشترین توان خروجی را دارد | جریان راه اندازی کمتر از حالت مثلث است |
| ایجاد کننده سیستم سه فاز سه سیمه | ایجاد کننده سیستم سه فاز چهار سیمه |
| بیشتر در سیستم توزیع و صنایع استفاده می‌شود | بیشتر در سیستم انتقال زمان استفاده می‌شود |
| توان خروجی بیشتر است | جریان راه اندازی کمتر است |
روش راه اندازی ستاره مثلث به چه معناست؟
روش ستاره مثلث به سیستم سه فازی اشاره دارد که در آن، سیم‌پیچ ابتدا در حالت اتصال ستاره شروع به کار می‌کند و در ادامه پس از مدت معینی به سرعتی در حدود ۸۰ درصد سرعت در بار نامی خود خواهد رسید و به حالت اتصال مثلث تغییر وضعیت می‌دهد.
در روش اتصال ستاره ولتاژ خط ۳√ برابر ولتاژ فاز خواهد بود، در حالی که جریان خط و فاز با یکدیگر برابرند. اما در روش اتصال مثلث همه چیز برعکس است. این یعنی ولتاژ خطر و فاز با یکدیگر برابرند، در حالی که جریان خط ۳√ برابر جریان فاز خواهد بود.
با یک محاسبه ساده درمی‌یابیم که جریان فاز در روش اتصال ستاره در حدود ۳۳ درصد کمتر از جریان فاز در روش مثلث است.
بنابراین اگر برای مرحله نخست، راه اندازی اتصال ستاره را انتخاب کنیم الکتروموتور با جریان کمتری راه اندازی شده و گشتاور راه اندازی آن نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
در سمتی دیگر، در اتصال به روش مثلث توان و جریان موتور بیشتر است.
بنابراین مناسب است که در ابتدا الکتروموتور را به روش ستاره راه اندازی کنیم و سپس آن را به حالت مثلث تبدیل کنیم.
آموزش راه اندازی به روش ستاره مثلث
شما پیش از راه اندازی ستاره مثلث باید پلاک الکتروموتور سه فاز خود را بررسی کنید.
باید اطلاعات کافی از اینکه موتور می‌تواند در چه شرایطی کار کند را به دست آورید. معمولاً روی پلاک‌ها دو ولتاژ به صورت 220/380 یا 380/660 نوشته می‌شود.
این اعداد را اینگونه می‌توان برداشت کرد که عدد کوچک‌تر نشانگر ولتاژ در حالت مثلث است در حالی که عدد بزرگ‌تر ولتاژ در حالت ستاره را بیان می‌کند.
بنابراین توصیه می‌کنیم پیش از هرگونه آغاز سربندی الکتروموتور، با نحوه خواندن پلاک الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز آشنا شوید.
اگر از یک الکتروموتور سه فاز روتور قفسه استفاده کنید، دارای ۶ ترمینال بوده که قرار است ۳ خط ولتاژ به آن وصل شوند.
بدین ترتیب باید در ترمینال‌ها یا اتصال ترمینال‌های موتور سه فاز، تغییراتی ایجاد شود تا بتوان آن را با این سه خط فاز راه اندازی کرد.
راهنمای تصویری راه اندازی ستاره مثلث
شما می‌توانید ترمینال‌ها را به شکل زیر به یکدیگر متصل کنید که به این حالت، اتصال ستاره گفته می‌شود.
در این نوع اتصال W2 به U2 و V2 وصل می‌شوند.
همچنین شما می‌توانید ترمینال‌های موتور را به شکل زیر به یکدیگر وصل کنید که به آن اتصال مثلث می‌گویند.
در این نوع اتصال U1 به W2 و U2 به V1 و V2 به W1 وصل می‌شود.
اکنون اگر قصد دارید الکتروموتور را با روش مثلث سربندی کنید، باید از الگوی زیر استفاده کنید.
بی‌شک شما نمی‌توانید زمانی که الکتروموتور روشن است به صورت دستی آن را از حالت ستاره به مثلث تغییر دهید. بنابراین دو راه پیش روی شما وجود دارد:
- از کلیدهای گردان دستی
- استفاده از کنتاکتور
شما برای این کار باید از سیم‌پیچی مناسب و یک راه انداز استفاده کنید تا اتصال شما به صورت خودکار از ستاره به مثلث تغییر حالت دهد.
در روش نخست کلید گردان از ۳ ترمینال ورودی که به سه فاز وصل می‌شوند و ۶ ترمینال خروجی که با دو کابل به ۶ ترمینال موتور سه فاز وصل می‌شوند، استفاده می‌کند.
در روش دوم کنتاکتور ها ۲ به ۲ می‌توانند الکتروموتور را به صورت ستاره مثلث راه اندازی کنند. کنتاکتورهای ۱ و ۲ موتور را به صورت ستاره راه اندازی می‌کنند، در حالی که کنتاکتورهای ۱ و ۳ می‌توانند اتصال را به حالت مثلث درآورند.
مزایای استفاده از روش راه اندازی ستاره مثلث چیست؟
استفاده از این مدل راه اندازی به گشتاور پایین در موتور خواهد انجامید و جریان هنگام راه اندازی الکتروموتور هم تا حد زیاد با کاهش مواجه خواهد شد. پس در نتیجه آسیب‌هایی که شدت جریان بیش از حد هنگام راه اندازی الکتروموتور به وجود می‌آید را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.
همچنین استفاده از روش راه اندازی ستاره مثلث در مقایسه با دیگر روشهای کاهش ولتاژ کاملاً مقرون به صرفه و اقتصادی است. زیرا تأمین قطعات مورد نیاز برای راه اندازی آن اقتصادی هستند.
ضمنا استفاده از این روش عملکردی ساده و البته باثبات دارد. همچنین شما می‌توانید از تمام توان موتور بهره ببرید.
هر دو نوع اتصال ستاره و مثلث در زمان راه اندازی الکتروموتور سه فاز، ۲ برابر جریان نامی الکتروموتور از شبکه جریان کشی می‌کنند. جریان گشتاور در این سبک راه اندازی ترکیبی نیز بسیار مناسب خواهد بود.
